Medycyna estetyczna

Medycyna estetyczna narodziła się z potrzeby naszych czasów. Obecnie, dzięki postępowi medycyny ludzie mogą nie tylko żyć dłużej, ale i cieszyć dobrą kondycją fizyczną i psychiczną. Długie życie i młody wygląd jest naturalnym dążeniem człowieka, dlatego dziedzina medycyny estetycznej cały czas się rozwija w poszukiwaniu coraz nowszych i bardziej bezpiecznych rozwiązań, które pozwolą sprostać marzeniom o wiecznej młodości.

W dużym uproszczeniu można by rzec, że medycyna walczy z chorobami, ale medycyna estetyczna to przewidywanie i zapobieganie chorobom na długo przed ich wystąpieniem. Pomaga zmienić styl życia tak, aby jak najdłużej można było cieszyć się dobrym zdrowiem, doskonałym samopoczuciem i wysoką jakością życia. Jest to jedna z najmłodszych gałęzi medycyny i tym samym jedyna zajmująca się szeroko pojętym dobrostanem człowieka – w odniesieniu do urody, estetyki ciała jak i jego sprawności. Medycyna estetyczna powstała jako ruch naukowy we Francji w 1973 roku utworzony przez francuskiego endokrynologa J.J. Legranda. W Polsce pojawiła się 20 lat później. Nazwano ją „medicine du bienetre”, czyli medycyną dobrego samopoczucia. Celem tej dziedziny medycyny jest estetyka człowieka będąca efektem harmonijnie i prawidłowo funkcjonującego organizmu oraz staranie o jak najdłuższe cieszenie się dobrym samopoczuciem i zachowanie wysokiej jakości życia. Promuje więc szeroko rozumianą profilaktykę zdrowotną, właściwy styl życia i profilaktykę starzenia, czyli spowalnianie jego procesów, jak najdłuższe utrzymanie sprawności życiowej, dobrego wyglądu i samopoczucia. Zapobieganie defektom estetycznym jest najskuteczniejszym i najtańszym sposobem na przeciwdziałanie przedwczesnemu starzeniu. Objawy starzenia stanowią w naszej kulturze pewne piętno, którym wyróżnia się osoba stara wśród młodszej i zdrowszej społeczności. Więc jak mawiają pacjenci „ …chcę się starzeć z godnością, ale …wolę jednak jak najpóźniej i ładnie”. Podstawowym celem medycyny estetycznej jest zapewnienie pacjentowi wysokiej jakości życia, to znaczy życia w pełni, w dobrej kondycji, aktywności, sprawności fizycznej i umysłowej, możliwość samodzielnego dbania o swoje potrzeby i dawania siebie innym.

Aby efekty leczenia były właściwe i osiągnęły zamierzony cel konieczna jest współpraca specjalistów różnych dziedzin medycyny i specjalności jej pokrewnych np. kosmetyczek, terapeutów masażu i specjalistów odnowy biologicznej przy znaczącym udziale lekarzy medycyny estetycznej w zakresie diagnostyki i terapii.

Medycyna estetyczna pomaga jak najdłużej zachować urodę lub odzyskać ją dzięki diecie, aktywności fizycznej i zabiegom zarezerwowanym dla lekarzy, wykorzystującym m.in. lasery, zastrzyki, peelingi i różne specjalistyczne urządzenia (np. do mikrodermabrazji). Pacjenci gabinetów medycyny estetycznej są najczęściej w zasadzie zdrowi. Ich problem to brak akceptacji własnego ciała. Zwykle skarżą się na nadwagę, cellulit i defekty skóry – przebarwienia, blizny, rozszerzone naczynka, zmarszczki.

Skóra

Skóra jest największym narządem ludzkiego ciała. Stanowi zewnętrzną powłokę ciała oddzielającą organizm od środowiska zewnętrznego. U dorosłej osoby jej powierzchnia stanowi około 1,8-2 m2, masa to 15-20% masy całego ciała waży 3 kg i ma 0,5-5 mm grubości. W jej budowie anatomicznej wyróżnia się trzy warstwy: naskórek, skórę właściwą oraz tkankę podskórną.

Naskórek

Jest najbardziej zewnętrzną, beznaczyniową warstwą skóry. Jego grubość wynosi średnio 0,1 mm i jest zróżnicowana w zależności od obszaru skóry (np. na podeszwach stóp lub powierzchni dłoniowej rąk grubość naskórka dochodzi do 1,2-1,4 mm). Składa się z 3 odrębnych populacji komórek:

1. keratynocyty – komórki entodermalne tworzące 5-6 warstw:

• podstawna – najniżej położona warstwa rozrodcza, bierze udział w odnowie naskórka
• kolczysta – kilka rzędów wielobocznych komórek, posiadają specyficzne połączenia międzykomórkowe (desmosomy) oraz przestrzenie wypełnione płynem tkankowym o roli odżywczej w pozbawionym naczyń naskórku
• ziarnista – zawiera silnie zasadochłonne ziarnistości keratohialiny, będące bezpośrednim produktem w procesie rogowacenia; pełni ponadto rolę filtra nieprzepuszczalnego dla promieni UV
• jasna – występuje jedynie na dłoniach i podeszwach, gdzie jest gruby naskórek
• rogowa – zawiera bezjądrzaste komórki wypełnione keratyną (korneocyty); pełni rolę ochronną
• złuszczająca się – ulega stałemu i niewidocznemu gołym okiem złuszczaniu; Czas odnowy naskórka (przejście od warstwy podstawnej do rogowej) u zdrowych osób wynosi 26-28 dni.

2. melanocyty – stanowią 6-10% wszystkich komórek warstwy podstawnej naskórka, są odpowiedzialne za syntezę barwnika skóry – melaniny i jej transport do sąsiednich komórek,

3. komórki Langerhansa – wchodzą w skład układu immunologicznego skóry,

4. komórki Merkela – o nieznanej do tej pory roli;

Skóra właściwa

Stanowi warstwę pochodzenia mezodermalnego, zbudowaną z włókien kolagenowych o falistym, różnokierunkowym przebiegu, z włókien sprężystych oplatających pęczki włókien kolagenowych i przydatki skóry, z włókien retikulinowych obecnych na granicy skórno-naskórkowej i wokół przydatków skóry oraz z bezpostaciowej substancji podstawowej, której głównymi składnikami są glikozaminoglikany i proteoglikany.

Skórę właściwą dzieli się na dwie warstwy:

1. brodawkową – leży tuż pod naskórkiem
2. siateczkową – zawiera grube włókna kolagenowe;

Grubość skóry właściwej zależy od obszaru skóry. Najcieńsza jest ona w obrębie powiek, gdzie osiąga maksymalnie 0,5-0,6 mm, a najgrubsza na plecach, podeszwach i dłoniach – około 3-3,5 mm.
Tkanka podskórna

Zbudowana jest przede wszystkim z komórek tłuszczowych różnej wielkości zgrupowanych w tzw. zraziki tłuszczu. Ponadto znajdują się tu naczynia krwionośne i chłonne oraz włókna nerwowe. Pełni funkcje podporowe i chroni przed urazami mechanicznymi. Stanowi jednocześnie magazyn energetyczny organizmu. Tkanka podskórna ma różną grubość w poszczególnych okolicach ciała, a w niektórych nie występuje w ogóle np. na powiekach.

Przydatki skórne

1. Włosy:
Pokrywają niemal całą powierzchnię skóry. Włosy znajdujące się na głowie, brodzie, w dołach pachowych i na wzgórku łonowym określane są jako długie (terminalne). Większość powierzchni skóry pokrywa meszek włosowy. Inne są również włosy aparatu ochronnego oczu (brwi, rzęsy). Ocenia się, że na skórze głowy znajduje się ok. 100-120 tysięcy mieszków włosowych, a na całej powierzchni ciała jest ich nawet do 5 milionów.
Włos zbudowany jest z: korzenia, łodygi i końca włosa (jedynie na włosach niestrzyżonych). Na przekroju poprzecznym (zaczynając od środka) wyróżnia się rdzeń, korę, pochewki i mieszek włosowy, W mieszkach włosowych występują 3 kolejne okresy, zwane cyklem włosowym i odpowiadają: wzrostowi włosa (anagen), inwolucji (katagen) i okresowi spoczynkowemu (telogen). Czas trwania tych okresów na głowie człowieka wynosi odpowiednio: 4 lata, 2 tygodnie, 2-4 miesięcy;

2. Paznokcie:
Zrogowaciałe czworokątne płytki spoczywające na łożysku. Część dosiebna łożyska, pod wałem paznokciowym składa się z korzenia i macierzy odpowiedzialnej za wzrost paznokcia, średnio 0,1 mm na dobę.

3. Gruczoły łojowe:
Występują na całej powierzchni skóry z wyjątkiem dłoni i stóp. W zdecydowanej większości związane z mieszkiem włosowym, gdzie znajduje się ich ujście (jedynie 10% ma ujście na powierzchni skóry: okolice czerwieni wargowej, powieki górne, wargi sromowe, wewnętrzna powierzchnia napletka, okolica odbytu).

4. Gruczoły potowe:

a) Ekrynowe – ich ujścia znajdują się bezpośrednio na powierzchni skóry. Występują na całym ciele, najwięcej jest ich na dłoniach, stopach i głowie. Funkcjonują od urodzenia, podlegają kontroli psychologicznej i termalnej;
b) Apokrynowe – ich ujścia znajdują się bezpośrednio na powierzchni skóry lub mają związek z mieszkiem włosowym. Występują jedynie w pewnych okolicach skóry (doły pachowe i pachwinowe, brodawki sutkowe, pępek, wzgórek łonowy, krocze, odbyt, narządy płciowe zewnętrzne). Czynność podejmuję w okresie dojrzewania płciowego.

Unaczynienie skóry

Skóra jest obficie unaczyniona. Można tu wyróżnić 2 sploty naczyniowe:

• głęboki splot tętniczy umiejscowiony na granicy skóry właściwej i tkanki podskórnej
• powierzchowny splot tętniczy (podbrodawkowy) – rozgałęzienia tego splotu tworzą obfitą sieć naczyń włosowatych w brodawkach skóry

Analogiczny układ ma unaczynienie żylne i chłonne, przy czym krążenie chłonne odgrywa bardzo istotną rolę odżywczą w beznaczyniowym naskórku.

Unerwienie skóry

Najbogatsze unerwienie skóry z najliczniejszymi włóknami i zakończeniami nerwowymi występuje na dłoniach, twarzy i w obrębie narządów płciowych. W skórze właściwej znajdują się wolne zakończenia nerwowe, które niejednokrotnie dochodzą do naskórka. Odpowiadają one za czucie bólu i temperatury. Poza tym w skórze właściwej zlokalizowane są wyspecjalizowane upostaciowane zakończenia nerwowe: ciałka Vatera i Paciniego, odbierające czucie ucisku i wibracji oraz ciałka Meissnera odpowiedzialne za czucie dotyku.

Funkcje skóry

1. Chroni cały organizm przed:

• wnikaniem do jego wnętrza bakterii, wirusów, różnych substancji chemicznych
• skutkami działania czynników fizycznych
• nadmierną utratą wody
• przegrzaniem
• wychłodzeniem

2. pozwala na bardzo precyzyjne czucie dotyku, bólu, temperatury
3. jest miejscem syntezy witaminy D
4. zadbana skóra jest ozdobą
5. zaniedbana – „przyspiesza” czas

Cechy zdrowej skóry

• gładka – z prawidłową warstwą powierzchniową (rogową)
• sprężysta – z prawidłowym układem włókien kolagenowych i elastycznych
• równomiernie zabarwiona – z właściwą funkcją komórek produkujących barwnik (melanocytów)
• napięta – dobrze nawodniona, ze zdrowymi komórkami i właściwym składem ich otoczenia
• wolna od uszkodzeń związanych z nieprawidłową pielęgnacją czy złym wpływem środowiska
• dobrze toleruje zmiany temperatury, wilgotności powietrza
• prawidłowo reaguje na większość produktów pielęgnacyjnych

Cera

Cera to potoczne określenie powierzchni skóry twarzy i jej cech. Rozróżniamy cztery podstawowe typy cer: normalna, sucha, tłusta i mieszana. Podział ten zależy od rozmieszczenia gruczołów łojowych (porów) w skórze, ich czynności oraz w konsekwencji ich działania. Gruczoły łojowe umiejscowione są w skórze w ścisłym związku z włosami a największe ich skupiska obserwuje się w następujących okolicach: nos, czoło, broda, okolica mostka, na plecach, niewielka ilość uchodzi wokół czerwieni warg. Nie wszystkie gruczoły wykazują taką samą aktywność. Najbardziej nasilone wydzielanie występuje w okolicach czoła, nosa a znacznie mniej na brodzie. Oczywiście nie u wszystkich osób produkcja łoju jest tak samo nasilona. Uzależniona jest ona od wieku, unaczynienia skóry, wpływu hormonów i temperatury zewnętrznej. W okresie dojrzewania i podczas przekwitania wydzielanie łoju gwałtownie wzrasta w porównaniu z innymi okresami życia. Mineralokortykoidy i glikokortykoidy oraz androgeny zwiększają wydzielanie łoju. Zimno oraz niedostateczne ukrwienie nasilają wydalanie gruczołów łojowych. Każda cera, zarówno normalna, sucha, tłusta jak i mieszana może być cerą naczynkową, może być również cerą wrażliwą (lub nawet nadwrażliwą), cera tłusta lub mieszana w pewnych okresach życia może być równocześnie cerą trądzikową, i jeszcze jeden typ cery – atroficzna czyli cera przedwcześnie się starzejąca (najczęściej zdarza się ten przypadek u posiadaczy cery suchej, czasami normalnej). Dodatkowo występuje jeszcze cera zniszczona.

Cera normalna:

• różowa, gładka, jędrna, napięta, dobrze odżywiona
• właściwie reaguje na warunki atmosferyczne (takie jak wiatr, słońce, mróz) oraz na wodę i mydło,
• niewidoczne są na niej naczynia krwionośne, plamy barwnikowe, nie występuje problem łuszczenia, niewidoczne są zaskórniki,
• ślad tłuszczu na lusterku jest ledwie widoczny, „zmarszczka” ginie natychmiast, nakreślony znak jest ledwo widoczny, szybko ginie.
• występuje tylko u dzieci do okresu pokwitania;

Powrót